Wydanie nr 09/12/2024 z dnia 09 grudnia 2024 roku, ISSN 2392-215X
Badacze historii leasingu upatrują jego początku w czasach starożytnych. Wówczas obserwowano transakcje, które polegały na oddaniu rzeczy do użytkowania w zamian za ustaloną cenę. Ten sposób transakcji obserwowany był w cywilizacjach Egiptu i Mezopotamii około trzy tysiące lat przed Chrystusem[1]. Istnienie umów najmu i dzierżawy można także odnaleźć w innych cywilizacjach choćby w państwie Sumerów[2]. Oczywiście, samo pojęcie leasingu jest dużo młodsze niż transakcję najmu, dzierżawy lub wypożyczenia rzeczy do użytkowania. Warto się zastanowić, czy początku leasingu rzeczywiście powinno się doszukiwać w czasach starożytnych, czy można to uznać za nadinterpretację.
W naszym kraju leasing jest bardzo młodym zjawiskiem gospodarczym i z pewnością do tej pory, pojęcie leasingu, nie utrwaliło się powszechnie w świadomości ludzi. Aby przybliżyć obecne postrzeganie leasingu, warto zwrócić uwagę na etymologię tego słowa. Według słownika wyrazów obcych pojęcie leasingu pochodzi z języka angielskiego. Słowniki lingwistyczne tłumaczą „leasing” jako formę dzierżawy. Czasownik to lease znaczy tyle co: wziąć, oddać w dzierżawę. Według Słownika wyrazów obcych leasing definiowany jest jako „forma dzierżawy maszyn, urządzeń, środków transportu, a także nieruchomości, polegająca na ich odpłatnym użytkowaniu z prawem wykupu po upływie określonego terminu” [3]. Te słownikowe definicje terminu leasingu przybliżają nam obraz rozumienia tego pojęcia w dzisiejszym świecie, tak naukowym, prawnym oraz potocznym.
Komisja Eksportów ds. Opracowania Kodeksu Handlowego Międzynarodowego, która została powołana do życia w maju 1977 roku przez Ministra Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej przedstawiła projekt ustawy, która miała regulować pojęcie leasingu: w tym dokumencie leasing był definiowany jako specjalny rodzaj najmu na czas używalności rzeczy.
Od najmu różniło leasing jednak to iż:
W związku z tym, że ten projekt ustawy nie nabrał mocy prawnej, jednostki zainteresowane umową leasingiem, zmuszone były zawierać umowy na zasadzie swobody umów, którą to swobodę definiował 353 art. Kodeksu Cywilnego[4]. Kodeks określał, że strony zawierające umowę mogą zawierać ją układając stosunek prawny tej umowy według własnego uznania, pod warunkiem, że treść i cel umowy nie będzie naruszały m.in. natury ustawy, a także zasad życia społecznego[5]. Warto tu nadmienić iż chodzi o sprzeczność z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa stanowionego, nie zaś względnie obowiązującymi.
Jednak umowa leasingu powszechnie zaczęła „wchodzić” na rynek polski na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Zainteresowanie tą formą finansowania nastąpiło zwłaszcza po wejściu w życie ustawy z dnia 23 grudnia 1988 o działalności gospodarczej[6] oraz o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych[7]. Wówczas dokonały się istotne zamiany ustrojowe w naszym państwie i leasing stał się instrumentem, który wzbudził wyraźne zainteresowanie wśród przedsiębiorców.
Przedsiębiorcy, którzy decydowali się na finansowanie rzeczy za pomocą leasingu mogli liczyć np. na korzystne regulacje podatkowe, co czyniło tą umowę atrakcyjniejszą niż umowę kredytu.
Pierwsze spółki oferujące leasing jako formę finansowani rzeczy, pojawiły się w Polsce na początku lat dziewięćdziesiątych. Na początku roku 2000 w Polsce działało już dwieście firm leasingowych. Niestety na skutek spadku obrotów ich ilość zmalała.
[1] M. Okręglicka Leasing Aspekty prawne, organizacyjne i ekonomiczne, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2004, s.11
[2] M. Okręglicka Leasing Aspekty prawne, organizacyjne i ekonomiczne, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2004, s.11
[3] M. Bońko, Wielki Słownik Wyrazów obcych PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 527
[4] Zasada swobody umów została dodana do kodeksu cywilnego (Ustawa z dnia 23.04.1964 r. ) przez art. 1 pkt 48 ustawy z dnia 28 lipca 1990 – o zmianie ustawy kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55 poz. 321)
[5] Zasada swobody umów została dodana do kodeksu cywilnego (Ustawa z dnia 23.04.1964 r. ) przez art. 1 pkt 48 ustawy z dnia 28 lipca 1990 – o zmianie ustawy kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55 poz. 321)
[6] Dz. U. Nr 41, poz. 324 z późniejszymi zmianami
[7] Dz. U. Nr 41, poz. 325 z późniejszymi zmianami Ustawę zastąpiono ustawą o spółkach z udziałem zagranicznym ( Dz. U. Nr 60, poz. 253 z późniejszymi zmianami) , z 14 czerwca 1991